Κρίση άσθματος
- Τι είναι η κρίση άσθματος;
- Τι μπορεί να προκαλέσει μία κρίση άσθματος;
- Ποια είναι τα συμπτώματα;
- Κρίση άσθματος σε παιδιά
- Άγχος και κρίση άσθματος
- Κρίση άσθματος Πρώτες βοήθειες – Θεραπεία
Τι είναι η κρίση άσθματος;
Οι εξάρσεις του άσθματος ονομάζονται κοινώς κρίσεις άσθματος και αποτελούν επεισόδια δυσκολίας της αναπνοής, βήχα, συριγμού και σφιξίματος στο στήθος. Πολλές φορές σε μία κρίση μπορεί να μην συνυπάρχουν όλα τα ανωτέρω μαζί άλλα κάποια από αυτά.
Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης του άσθματος, οι βρόγχοι δηλαδή οι αεραγωγοί στενεύουν, προκαλώντας μείωση της ροής του αέρα μέσα και έξω από τους πνεύμονες.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα κλασικά συμπτώματα μίας κρίσης άσθματος είναι
- η δύσπνοια,
- ο αναπνευστικός συριγμός και
- το σφίξιμο στο στήθος.
Αυτά αποτελούν τα κύρια συμπτώματα της κρίσης άσθματος.
Οι περισσότεροι άνθρωποι το πρώτο σύμπτωμα συνήθως που παρουσιάζουν είναι ο βήχας. Σε σοβαρές περιπτώσεις η κίνηση του αέρα ενδέχεται να εμποδίζεται σε μεγάλο βαθμό έχοντας σαν αποτέλεσμα να μην ακούγεται καθόλου η ροή του αέρα κατά την αναπνοή του ασθενούς ακόμα και από το στηθοσκόπιο του γιατρού (σιωπηλός πνεύμονας).
Η καταγραφή του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης με οξύμετρο, μπορεί να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε καλύτερα το επίπεδο της βαρύτητας
Τα επαναλαμβανόμενα συμπτώματα κατά την διάρκεια που εκδηλώνεται το άσθμα συχνά προκαλούν αϋπνία, κόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας, μειωμένα επίπεδα δραστηριότητας και συχνές απουσίες από το σχολείο ή την εργασία.
Το άσθμα έχει σχετικά χαμηλό ποσοστό θνησιμότητας σε σύγκριση με άλλες χρόνιες παθήσεις.
Τι προκαλεί μια κρίση άσθματος;
Ορισμένες αιτίες είναι κοινές σε όλα τα άτομα με άσθμα και άλλες είναι πιο εξατομικευμένες.
Παράγοντες που προκαλούν το άσθμα:
Οι αιτίες του άσθματος δεν είναι πλήρως κατανοητές, . Οι ισχυρότεροι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη του άσθματος είναι ένας συνδυασμός γενετικής προδιάθεσης (κληρονομικότητα) με την περιβαλλοντική έκθεση σε εισπνεόμενες ουσίες και σωματίδια που μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις ή να ερεθίσουν τους αεραγωγούς:
- Εσωτερικά αλλεργιογόνα (όπως π.χ ακάρεα της οικιακής σκόνης, τρίχωμα κατοικιδίων κτλ)
- Εξωτερικά αλλεργιογόνα (όπως η γύρη).
- Ιογενείς λοιμώξεις αποτελούν τον συχνότερο παράγοντα πρόκλησης παροξυσμών του άσθματος
- Καπνός
- Ατμοσφαιρική ρύπανση
- Χημικές ερεθιστικές ουσίες στον χώρο εργασίας.
- Άλλες αιτίες – εκλυτικοί παράγοντες του άσθματος είναι η έκθεση σε ξηρό και ψυχρό αέρα και η ακραία συναισθηματική διέγερση όπως ο θυμός ή ο φόβος και η έντονη σωματική δραστηριότητα.
- Σε μερικούς ανθρώπους, μία κρίση άσθματος μπορεί να προκληθεί ακόμη και από ορισμένα φάρμακα, όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (σε αυτή την κατηγορία ανήκει και η ασπιρίνη), οι ανταγωνιστές του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (α-ΜΕΑ, χορηγούνται συνήθως στην θεραπεία της αρτηριακής πίεση) και οι βήτα αναστολείς (χρησιμοποιούνται συνήθως για τη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης και της ταχυκαρδίας).
- Η αστικοποίηση έχει επίσης συσχετιστεί με αύξηση της συχνότητας εμφάνισης άσθματος, ωστόσο η ακριβής αιτία αυτής της συσχέτισης είναι ασαφής.
Κρίση άσθματος
Οι εξάρσεις του άσθματος (κρίσεις άσθματος) αποτελούν επεισόδια επιδείνωσης των συμπτωμάτων του άσθματος και μπορεί να περιλαμβάνουν βήχα, συριγμό και συσφικτικό άισθημα στο στήθος. Αυτές οι παροξύνσεις μπορεί να είναι απλές ωστόσο κάποιες φορές μπορεί να είναι τόσο σοβαρές ώστε να είναι απειλητικές για την ζωή του ατόμου (status asthmaticus).
Το Status asthmaticus είναι μια επείγουσα ιατρική κατάσταση, μια ακραία μορφή έξαρσης των συμπτωμάτων του άσθματος στην οποία υπάρχει υπερκαπνία με υποξυγοναιμία, η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε αναπνευστική ανεπάρκεια επικίνδυνη για την ζωή. Όλοι οι ασθενείς με βρογχικό άσθμα κινδυνεύουν να αναπτύξουν ένα οξύ επεισόδιο με προοδευτική εξέλιξη το οποίο να μην ανταποκρίνεται στην άμεση θεραπεία. Εάν δεν αναγνωριστεί άμεσα μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνη έκπτωση της αναπνευστικής λειτουργίας και να καταλήξει στον θάνατο.
Η επείγουσα αντιμετώπιση όταν ο ασθενής βρίσκεται στο σπίτι περιλαμβάνει την απομάκρυνση του ασθενούς από το περιβάλλον που του προκάλεσε την οξεία ασθματική αντίδραση ,την χορήγηση β-διεγέρτη (το γνωστό σε όλους aerolin) και την άμεση μετάβαση σε χώρο παροχής πρώτων βοηθειών.
Σε βαριές περιπτώσεις δηλαδή σε ασθενείς που έχουν ιστορικό αλλεργικού shock ο ασθενής δύναται να λάβει μόνος του με αυτοένεση , διάλυμα αδρεναλίνης. Σε πολλούς ασθενείς (ενήλικες και παιδιά) οι οποίοι έχουν αλλεργικό βρογχικό άσθμα και κινδυνεύουν από αλλεργικό shock οι αλλεργιολόγοι, ή οι πνευμονολόγοι ή οι παιδίατροι έχουν συνταγογραφήσει στον ασθενή αυτοένεση αδρεναλίνης για ώρα ανάγκης.
Η επείγουσα θεραπεία στο τμήμα επειγόντων περιστατικών μίας ασθματικής κρίσης περιλαμβάνει την χορήγηση β-διεγέρτη, την παρεντερική χορήγηση στεροειδών (κορτιζονούχα διαλύματα) και την χορήγηση οξυγόνου. Σε περίπτωση μη ανταπόκρισης βοηθητικό ρόλο διαδραματίζει η ενδοφλέβια χορήγηση μαγνησίου. Σε κλινικά σημεία τα οποία μαρτυρούν αλλεργικό shock και όχι μόνο κρίση άσθματος ο ιατρός δύναται να χορηγήσει αδρεναλίνη. Στην έσχατη περίπτωση που ο ασθενής δεν επανέρχεται με όλα αυτά τα μέτρα και η κατάστασή του επιδεινώνεται τότε τίθεται το ενδεχόμενο διασωλήνωσης και μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής.
Κάποια εισπνεόμενα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα από τους ασθενείς σε καθημερινή βάση όπως ο συνδυασμός βεκλομεθαζόνης/φορμοτερόλης και ο συνδυασμός βουδεσονίδης/φορμοτερόλης δύναται να χρησιμοποιηθούν επιπλέον και κατ επίκληση σε επείγουσες καταστάσεις πέρα από την καθημερινή χρήση. Ο καλύτερος σύμβουλος προκειμένου να σας ενημερώσει για την κατ επίκληση χρήση κάποιου εισπνεόμενου φαρμάκου είναι ο πνευμονολόγος.
Παραπομπή στο νοσοκομείο για εισαγωγή λόγω κρίσης άσθματος
Σύσταση 40:
Συστήνεται η παραπομπή στο νοσοκομείο για όλους τους ασθενείς με σοβαρό
παροξυσμό άσθματος ή απειλητικό για τη ζωή άσθμα (IV).
Βαθμός τεκμηρίωσης: IV Βαθμός σύστασης: B
Η σύσταση αυτή αποτελεί προϊόν ομοφωνίας σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της
SIGN στις οποίες ως:
Απειλητικό για τη ζωή άσθμα ορίζεται η παρουσία στον ασθενή με άσθμα
οποιουδήποτε εκ των παρακάτω κλινικών σημείων, συμπτωμάτων και μετρήσεων.
Κλινικά σημεία και συμπτώματα : διαταραχή επιπέδου συνείδησης, αδυναμία, αρρυθμία,
υπόταση, κυάνωση, σιγή αναπνευστικού ψιθυρίσματος, ανεπαρκής αναπνευστική
προσπάθεια (poor respiratory effort).
Μετρήσεις: PEF <33% της καλύτερης ή προβλεπόμενης τιμής, SpO2 <92%, PaO2 <8 kPa,
φυσιολογική PaCO2 (4.6–6.0 kPa).
Σοβαρός παροξυσμός άσθματος ορίζεται η παρουσία οποιουδήποτε από τα
παρακάτω:
PEF: 33-50% της καλύτερής ή προβλεπόμενης τιμής, αναπνευστική συχνότητα ≥25/λεπτό,
καρδιακή συχνότητα ≥110/λεπτό, αδυναμία δημιουργίας μιας ολοκληρωμένης πρότασης σε
μια αναπνοή.
Επιπλέον άλλες καταστάσεις όπως αποτυχία ανταπόκρισης στη θεραπεία, δυσμενείς
κοινωνικές περιστάσεις ή συνοσηρότητα αποτελούν κριτήριο παραπομπής στο νοσοκομείο.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες της GINA αναφέρουν ότι οι σοβαροί παροξυσμοί αποτελούν εν
δυνάμει απειλητική κατάσταση για την ζωή του ασθενούς, και η θεραπεία τους απαιτεί
στενή παρακολούθηση. Οι ασθενείς με σοβαρό παροξυσμό άσθματος συνίσταται να
ενθαρρύνονται ώστε να επισκεφτούν άμεσα τον ιατρό τους ή, ανάλογα με την οργάνωση των
τοπικών υπηρεσιών υγείας, να επισκεφτούν την κοντινότερη κλινική ή νοσοκομείο που
παρέχει επείγουσα πρόσβαση στους ασθενείς με οξεία κρίση άσθματος. Η στενή
παρακολούθηση (μέσω PEF) της ανταπόκρισης του ασθενούς στην θεραπεία είναι
απαραίτητη και σημαντική (GINA, 2012).
Τα κριτήρια που ορίζουν ένα σοβαρό παροξυσμό άσθματος αποτελούν τα εξής (η παρουσία
πολλών από τις παραμέτρους, και όχι απαραίτητα όλων, υποδεικνύει την κατάταξη στην
σχετική κατηγορία) (GINA, 2012):
Κατά την στάση ξεκούρασης ο ασθενής είναι σκυμμένος προς τα εμπρός λόγο
δύσπνοιας.
Συνεννοείται με λέξεις και όχι με προτάσεις.
Είναι συνήθως ταραγμένος.
Ο αναπνευστικός ρυθμός είναι συχνά άνω των 30 αναπνοών το λεπτό.
Συνήθως υπάρχει σύσπαση επικουρικών αναπνευστικών μυών
Ο συριγμός είναι συχνά έντονος.
Οι σφυγμοί είναι άνω των 120 ανά λεπτό.
Συνήθως υπάρχει παρουσία παράδοξου σφυγμού (>25 mmHg στους ενήλικες).
Η PEF, μετά από την αρχική χορήγηση βρογχοδιασταλτικών, είναι κάτω του 60% της
προβλεπόμενης τιμής ή της καλύτερης προσωπικής τιμής (<100 L/min στους
ενήλικες) ή η ανταπόκριση στην θεραπεία διαρκεί λιγότερο από δύο ώρες.
Η PaO2 σε ατμοσφαιρικό αέρα είναι μικρότερη από 60mm Hg και/ή η PaCO2 είναι
μεγαλύτερη από 45 mm Hg. Υπάρχει πιθανώς αναπνευστική ανεπάρκεια.
Η SaO2 είναι μικρότερη από 90% στον ατμοσφαιρικό αέρα.
